Нэн ховор, ховор, устах аюулд орж байгаа ургамлыг эртний гаралтай байгалийн жамаараа устаж сөнөх хандлагатай ургамал болон уур амьсгалын өөрчлөлт, хүний үйл ажиллагааны сөрөг нөлөөлөлөөс болж ховордох, устах боломжтой ургамал гэж хуваадаг. Үүнд байгалийн жамаараа ховор, ховордсон, сөнөж байгаа ургамлын зүйлүүдэд Монголын болон Төв Азийн унаган ургамлууд, мөн мөстлөгийн үлдэгдлүүд ордог. Эдгээрийг дотор нь цэрдийн болон гуравдагчийн үеийн суптропикийн ой, суптропикийн саванын гаралтай эртний үлдэц, жинхэнэ унаган ургамлын зүйлүүд: шар хотир- Zygophyllum xanthoxylon, Зүүн гарын гоёо - Cynomoriun soongaricum, тоорой-Populus diversifolia зэрэг зүйлүүд байна. Мөн ургамлын бүлгэмдэл үүсэхэд чухал үүрэг гүйцэтгэж байгаа ч гэсэн Төв Азийн эртний цөл хээрийн гаралтай учир ихэнх нь үрээр үржих чадвараа ихэд алдсан, зөвхөн л цаг уурын түр зуурын зохимжтой нөхцөлд бут нь задрах, газар дээрх найлзуурын хэсгээр үржих зэрэг зөвхөн удаан явагдах ургал эрхтнээр нөхөн сэргэдэг ургамлын зүйлс болох таана-Allium polyrrhizum, хөмүүл-Allium mongolicum, заг-Haloxylon ammodendron зэрэг зүйл байна. Эдгээр нь хамгаалах ажлыг сулруулбал сөнөж болох ургамлын зүйлс юм. Сайрын хялгана-Stipa glareosa, монгол тарваган шийр-Thermopsis mongolica зэрэг цөлөрхөг хээр, уулын хээр, өндөр уулын хээрийн унаган ургамлууд мөн хамгаалж байвал зохих ургамлын бүртгэлд орж байна.
Хил залгаа орнуудад ургах боловч тасархай тархалттай, ховордсон учир хамгаалбал зохих өндөр уулын юм уу, ус намгийн үлдэц ургамлын зүйлс бүртгэгдсэн. Үүнд: Нөмрөгт банздоо/вансэмбэрүү/-Saussurea involucrate зэрэг юм.
Аймгийн нийт нутгийн ховор ба нэн ховор ургамлын жагсаалт
Зүйлийн монгол нэр |
Овог |
Зүйлийн латин нэр |
Статус |
Хэврэг навчит ортууз |
Leguminosae |
Oxytropis fragilifolia |
нэн ховор |
Хонин арц |
Cupressaceae |
Juniperus sabina |
нэн ховор |
Муркрофтын жигд |
Elaeagnaceae |
Elaeagnus moorcroftii |
нэн ховор |
Толбот бэрээмэг |
Boraginaceae |
Arnebia guttata |
нэн ховор |
Сибирь ерөндгөнө |
Asclepiadaceae |
Vincetoxicum sibiricum |
нэн ховор |
Өлчир дэгд |
Gentianaceae |
Gentiana algida |
нэн ховор |
Потанины хотир |
Zygophyllaceae |
Zygophyllum Potaninii |
нэн ховор |
Нөмрөгт банздоо |
Compositae |
Saussurea involucrata |
нэн ховор |
Намгийн сэрдэг |
Saxifragaceae |
Saxifraga hirculus |
нэн ховор |
Том навчит дэгд |
Gentianaceae |
Gentiana macrophylla |
нэн ховор |
Элдэв навчит улиас |
Salicaceae |
Populus diversifolia |
нэн ховор |
Урал чихэр-өвс |
Leguminosae |
Glycyrrhiza uralensis |
ховор |
Азийн төлөгч өвс |
Compositae. |
Achillea asiatica |
ховор |
Өргөст харгана |
Leguminosae |
Caragana spinosa |
ховор |
Хуурамч хонин арц |
Cupressaceae |
Juniperus pseudosabina |
ховор |
Алтайн сонгино |
Amaryllidaceae |
Allium altaicum |
ховор |
Хар шарилж |
Compositae |
Artemisia santolinifolia |
ховор |
Алтан бэрмэг |
Plumbaginaceae |
Limonium aureum |
ховор |
Төллүүр тарна |
Polygonaceae |
Polygonum viviparum |
ховор |
Эгэл нишингэ |
Gramineae |
Phragmites communis |
ховор |
Алаг цэцэгт гичгэнэ |
Rosaceae |
Potentilla chrysantha |
ховор |
Элдэв навчит улиас |
Salicaceae |
Populus diversifolia |
ховор |
Ягаан мүгэз |
Crassulaceae |
Rhodiola rosea |
ховор |
Зүүнгарын гоёо |
Cynomoraceae |
Cynomorium songaricum |
ховор |
Нангиад зээргэнэ |
Ephedraceae |
Ephedra sinica |
ховор |
Шивүүрт цульхир |
Chenopodiaceae |
Agriophyllum pungens |
ховор |
Үлдэн могойн идээ |
Grassulaceae |
Sedum aizoon |
ховор |
Ацан ажигана |
Caryophyllaceae |
Stellaria dichotoma |
ховор |
Монгол тарваган шийр |
Leguminosae |
Thermopsis mongolica |
ховор |
Орхигдмол хотир |
Zygophyllaceae |
Zygophyllum neglectum |
ховор |
Эмийн бамбай Valerianaceae Valeriana officinalis ховор